​Về tổ chức và đội ngũ người làm công tác pháp chế:

Tại 14 sở, ngành phải thành lập phòng pháp chế theo quy định của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP, hiện nay không còn Phòng Pháp chế (trước đó có thành lập Phòng Pháp chế nhưng dần bị giải thể do Thông tư quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Bộ chuyên ngành không quy định về việc thành lập phòng pháp chế) và cũng không thể bố trí cán bộ pháp chế chuyên trách. Đội ngũ pháp chế hiện nay của các sở, ngành tỉnh gồm 19 cán bộ kiêm nhiệm, thực hiện tham mưu Thủ trưởng đơn vị trong công tác xây dựng văn bản trước khi trình Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh ban hành; phối hợp với Sở Tư pháp thực hiện công tác kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản theo quy định, hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp, bồi thường nhà nước, theo dõi THPL, quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính và một số nhiệm vụ khác do Thủ trưởng đơn vị phân công.

Ngoài 14 sở, ngành phải thành lập Phòng pháp chế theo quy định của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP thì trên địa bàn tỉnh Bình Dương còn bố trí cán bộ làm công tác pháp chế tại các sở, ngành như: Thanh tra tỉnh bố trí 01 cán bộ pháp chế kiêm nhiệm; Sở Ngoại vụ bố trí 01 cán bộ pháp chế kiêm nhiệm; Văn phòng UBND tỉnh bố trí 01 cán bộ pháp chế kiêm nhiệm; Công an tỉnh bố trí 06 cán bộ pháp chế chuyên trách; Ban Quản lý các Khu Công nghiệp Bình Dương bố trí 01 cán bộ pháp chế kiêm nhiệm.

Đối với 02 doanh nghiệp nhà nước của tỉnh là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Xổ số kiến thiết tỉnh Bình Dương bố trí 02 cán bộ pháp chế chuyên trách và Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp - CTCP (Becamex IDC Corp) bố trí 02 cán bộ pháp chế chuyên trách.

Về hoạt động của các tổ chức pháp chế năm 2022:

Công tác xây dựng văn bản: Thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo quy định tại Điều 6 Nghị định số 55/2011/NĐ-CP, cán bộ làm công tác pháp chế tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh tham mưu Thủ trưởng cơ quan chủ trì soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) thuộc thẩm quyền ban hành của Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh theo sự phân công của cấp có thẩm quyền, đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng dự thảo văn bản QPPL; chủ trì hoặc phối hợp với các đơn vị, các phòng, ban trong cơ quan mình tham mưu cho Thủ trưởng cơ quan chuyên môn trong việc đề xuất, kiến nghị với UBND tỉnh ban hành các văn bản QPPL để quản lý lĩnh vực chuyên ngành ở địa phương; tham gia góp ý văn bản QPPL của cơ quan nhà nước các cấp. Trong năm 2021, trên địa bàn tỉnh Bình Dương đã ban hành 48 văn bản QPPL, trong đó gồm 24 Nghị quyết và 24 Quyết định. Các văn bản trước khi ban hành đã được Sở Tư pháp thẩm định đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020).

Công tác kiểm tra văn bản QPPL: Sở Tư pháp đã tham mưu giúp UBND tỉnh thực hiện tự kiểm tra 24 văn bản QPPL do UBND tỉnh ban hành và gửi đến Sở Tư pháp trong năm 2021 (đạt 100% văn bản do UBND tỉnh ban hành), giảm 13 văn bản so với năm 2020. Đồng thời, Sở Tư pháp thực hiện kiểm tra theo thẩm quyền 21/21 văn bản QPPL do Hội đồng nhân dân, UBND các huyện, thị xã, thành phố ban hành, gửi về Sở Tư pháp (tăng 15 văn bản so với năm 2020). Qua kiểm tra không phát hiện văn bản có sai sót.

Công tác rà soát văn bản QPPL: Theo yêu cầu của các Bộ và chỉ đạo của UBND tỉnh; đội ngũ pháp chế các sở, ban, ngành liên quan phối hợp với Sở Tư pháp tiến hành thực hiện rà soát nhiều văn bản QPPL theo chuyên đề, lĩnh vực, địa bàn như: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Tỉnh ủy Bình Dương tại "Hội nghị trực tuyến chuyên về công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế" về việc đẩy mạnh rà soát văn bản nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình thực hiện quy định pháp luật trên địa bàn tỉnh Bình Dương, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp các sở, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện rà soát những vướng mắc, bất cập của các quy định pháp luậ liên quan đến doanh nghiệp, đầu tư; chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư rà soát, kiến nghị sửa đổi 02 quy định của pháp luật gây vướng mắc trong hoạt động đầu tư, kinh doanh và đời sống xã hội; phối hợp với Đoàn Đại biểu Quốc hội rà soát 02 văn bản QPPL có những hạn chế, tồn tại, bất cập và một số nội dung rà soát văn bản QPPL theo chuyên đề (như: các quy định pháp luật gây vướng mắc, ách tắc, cản trở hoạt động đầu tư, kinh doanh và đời sống xã hội; các văn bản QPPL về lĩnh vực nuôi con nuôi; các văn bản QPPL trong lĩnh vực theo dõi trọng tâm, liên ngành năm 2021). Thực hiện quy định tại Điều 157 Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản QPPL và khoản 34 Điều 1 Nghị định số 154/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 34/2016/NĐ-CP, cán bộ pháp chế đã phối hợp với Sở Tư pháp thực hiện rà soát 527 văn bản QPPL do Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh ban hành. Trên cơ sở kết quả rà soát, Sở Tư pháp đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 233/QĐ-UBND ngày 19/01/2022 về việc công bố Danh mục văn bản QPPL hết hiệu lực, ngưng hiệu lực toàn bộ hoặc một phần thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh Bình Dương năm 2021.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật: Trong năm 2021, toàn tỉnh đã tổ chức tuyên truyền trực tiếp và gián tiếp được 25.212 cuộc với hơn 1.534.134 lượt người tham dự (tăng 4.265 cuộc so với cùng kỳ năm 2020); trong đó, các sở, ngành tuyên truyền được 8.597 cuộc với 494.889 lượt người tham dự (tăng 8.138 cuộc so với năm 2020). Hình thức tuyên truyền trong năm 2021 chủ yếu đẩy mạnh và tập trung tuyên truyền trên phương tiện thông tin đại chúng như tuyên truyền trên báo, đài, website, mạng xã hội (zalo, facebook,...), thông qua các cuộc họp dân.... Nội dung tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh như: tiếp tục thực hiện các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, quán triệt nội dung Hiến pháp; các luật, pháp lệnh, văn bản mới thuộc phạm vi quản lý; tuyên truyền các Luật có hiệu lực thi hành trong năm 2021; các quy định liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, đặc biệt tập trung tuyên truyền các quy định pháp luật về phòng, chống dịch, các quy định hỗ trợ phòng, chống dịch Covid-19 của tỉnh, tập trung tuyên truyền về cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

Công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật (THPL) và kiểm tra việc thực hiện pháp luật: Để triển khai thực hiện đồng bộ công tác theo dõi tình hình THPL trong lĩnh vực trọng tâm, liên ngành năm 2021 theo Quyết định số 49/QĐ-TTg ngày 13/01/2021 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 404/KH-UBND ngày 27/01/2021 về theo dõi tình hình THPL trong lĩnh vực trọng tâm, liên ngành trên địa bàn tỉnh Bình Dương năm 2021, theo đó, lĩnh vực trọng tâm, liên ngành năm 2021 là về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thu hồi đất; giao rừng và chuyển mục đích sử dụng rừng; các điều kiện an toàn phòng cháy và chữa cháy. Trên cơ sở Kế hoạch của UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công an tỉnh và 09/09 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh đã ban hành Kế hoạch theo dõi tình hình THPL trong các lĩnh vực này và tổ chức triển khai thực hiện tại ngành, địa phương mình quản lý. Đối với lĩnh vực theo dõi tình hình THPL theo kế hoạch của các Bộ, ngành Trung ương: Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao và trên cơ sở kế hoạch theo dõi THPL của Bộ, ngành Trung ương, các sở, ban, ngành tỉnh trong năm 2021 đã ban hành kế hoạch theo dõi tình hình THPL tại đơn vị mình với các lĩnh vực theo dõi như: Sở Tư pháp ban hành Kế hoạch số 161/KH-STP ngày 29/01/2021 theo dõi tình hình thi hành Luật Nuôi con nuôi và Công ước La Hay trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Sở Khoa học và Công nghệ ban hành Kế hoạch số 35/KH-SKHCN ngày 15/4/2021 theo dõi tình hình THPL về lĩnh vực hoạt động khoa học và công nghệ của Sở Khoa học và Công nghệ năm 2021; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Kế hoạch số 730/KH-SLĐTBXH ngày 03/02/2021 về công tác theo dõi tình hình THPL năm 2021; Sở Kế hoạch và Đầu tư ban hành Kế hoạch số 759/KH-SKHĐT ngày 31/3/2021 về theo dõi tình hình THPL năm 2021 của Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Y tế ban hành Kế hoạch số 09/KH-SYT ngày 26/02/2021 về theo dõi tình hình THPL của Sở Y tế năm 2021,… Trong năm 2021, cán bộ pháp chế các sở, ngành tỉnh đã phối hợp với Sở Tư pháp triển khai thực hiện đầy đủ các hoạt động theo dõi THPL theo quy định tại Nghị định số 59/2012/NĐ-CP ngày 23 tháng 7 năm 2012 và Nghị định số 32/2020/NĐ-CP ngày 05/3/2020 của Chính phủ như: kiểm tra tình hình THPL trong lĩnh vực trọng tâm, liên ngành; công tác điều tra, khảo sát tình hình THPL; việc xử lý kết quả theo dõi tình hình THPL.

Công tác bồi thường nhà nước: Năm 2021, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 1124/UBND-NC ngày 22/3/2021 về thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác bồi thường nhà nước năm 2021. Bên cạnh đó, công tác bồi thường nhà nước còn được lồng ghép trong Kế hoạch số 963/KH-UBND ngày 11/3/2021 của UBND tỉnh về kế hoạch công tác pháp chế năm 2021 trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở Kế hoạch của UBND tỉnh, các sở, ngành căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình đã ban hành Kế hoạch riêng hoặc lồng ghép với Kế hoạch, Chương trình khác tại cơ quan, đơn vị. Ngay sau khi Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước có hiệu lực thi hành, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tư pháp tham mưu Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục tuyên truyền, phổ biến Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và toàn thể nhân dân, đồng thời đăng tải các quy định của pháp luật về bồi thường nhà nước trên Trang thông tin điện tử của tỉnh, của Sở Tư pháp và Báo Bình Dương; biên soạn và cấp phát Tờ gấp pháp luật về bồi thường nhà nước. Cán bộ pháp chế các sở, ngành lồng ghép việc tuyên truyền pháp luật về bồi thường nhà nước tại đơn vị mình thông qua các hình thức như: Sinh hoạt "Ngày pháp luật"; công tác tiếp công dân; thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống loa truyền thanh cơ sở, lồng ghép trong các cuộc họp, hội nghị, sinh hoạt đoàn thể.... Qua hoạt động tuyên truyền, phổ biến Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước đã giúp cán bộ, công chức và nhân dân nhận thức được ý nghĩa, vai trò của Luật cũng như trách nhiệm giải quyết bồi thường khi phát sinh yêu cầu bồi thường của Nhà nước. Để quán triệt nội dung Thông tư số 08/2019/TT-BTP ngày 10/12/2019 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định chức năng quản lý nhà nước về công tác bồi thường nhà nước và Thông tư số 09/2019/TT-BTP ngày 10/12/2019 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định biện pháp hỗ trợ, hướng dẫn người bị thiệt hại thực hiện thủ tục yêu cầu bồi thường, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 1124/UBND-NC ngày 22/3/2021 về thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác bồi thường nhà nước năm 2021, trong đó phân công các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện một số nội dung như tuyên truyền pháp luật về bồi thường nhà nước; theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn nghiệp vụ và kiểm tra liên ngành về công tác bồi thường Nhà nước. Trong năm 2021, trên địa bàn tỉnh chưa phát sinh vụ việc yêu cầu bồi thường nhà nước .

Công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cán bộ pháp chế các sở, ngành tỉnh đã phối hợp với Sở Tư pháp thực hiện tốt các hoạt động hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong phạm vi ngành, lĩnh vực quản lý; đồng thời, quán triệt đến cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn tỉnh nhận thức rõ hơn về nhiệm vụ thực hiện hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp. Thực hiện nghiêm túc việc tuyên truyền, công khai các chính sách, quy định pháp luật liên quan đến doanh nghiệp trên trang thông tin điện tử của tỉnh, của từng sở, ngành; tiếp nhận, giải đáp kịp thời các vướng mắc pháp luật của doanh nghiệp trong phạm vi ngành, lĩnh vực quản lý. Trong những tháng đầu năm 2021, tỉnh tiếp tục duy trì hoạt động của Tổ tư vấn thủ tục hành chính và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp tại Trung tâm Hành chính công của tỉnh. Tuy nhiên, vào giữa năm 2021, tỉnh Bình Dương đã thành lập Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh Bình Dương, là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư có chức năng cung ứng dịch vụ sự nghiệp công về tư vấn, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, xúc tiến đầu tư, tư vấn xây dựng và tư vấn đấu thầu; do nhiệm vụ của Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh Bình Dương có phần trùng lặp với nhiệm vụ của Tổ Tư vấn nên Tỉnh đã quyết định giải thể Tổ Tư vấn thủ tục hành chính và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp từ ngày 17/9/2021. Ngoài ra, tỉnh đã có Chuyên mục "hỗ trợ doanh nghiệp" trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh, nhằm tạo kênh thông tin, tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp; tiếp tục thực hiện đăng tải các văn bản QPPL, các thủ tục hành chính, các văn bản chỉ đạo, điều hành, dự án, quy hoạch của tỉnh trên Cổng Thông tin điện tử của tỉnh, huyện, các Trang Thông tin điện tử của các sở, ban, ngành tỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tiếp cận được hỗ trợ về pháp lý, nhất là khi thực hiện các thủ tục hành chính, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật của doanh nghiệp. Đồng thời, cán bộ pháp chế các Sở, ngành tỉnh còn triển khai hướng dẫn các doanh nghiệp tiếp cận đầu mối tổ chức hoạt động mạng lưới tư vấn viên thuộc lĩnh vực quản lý của ngành được công bố trên trang thông tin điện tử của bộ, cơ quan ngang bộ để được hỗ trợ, giải quyết vướng mắc, khó khăn. Bên cạnh đó, vào thời điểm dịch Covid-19 bùng phát mạnh tại Bình Dương, thực hiện Kế hoạch số 3665/KH-UBND ngày 04/8/2021 của UBND tỉnh về nâng cấp, mở rộng Hệ thống đường dây nóng 1022 tiếp nhận, xử lý các phản ánh, kiến nghị liên quan công tác phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh, Sở Thông tin và Truyền thông đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị nâng cấp các trang thiết bị, mở rộng các tính năng hoạt động; đồng thời, UBND tỉnh bổ sung nhân sự tăng cường cho Hệ thống đường dây nóng 1022, đáp ứng các yêu cầu tiếp nhận, xử lý thông tin, giải đáp thắc mắc, phản ánh, kiến nghị, cung cấp thông tin hỗ trợ người dân, doanh nghiệp về tình hình dịch bệnh, y tế, cấp cứu, an ninh - trật tự, chính sách, cứu trợ, tư vấn sức khỏe... Người dân và doanh nghiệp có thể tiếp phản ánh, kiến nghị thông qua các kênh gọi điện thoại, Zalo, Facebook, Email, Website; mở rộng quy mô tiếp nhận thông tin từ 3.000 đến 5.000 cuộc gọi/ngày ở tất cả các lĩnh vực.

Công tác tham mưu các vấn đề pháp lý và tham gia tố tụng: Cán bộ pháp chế tham gia ý kiến về mặt pháp lý đối với việc xử lý các vấn đề trong phạm vi ngành, lĩnh vực quản lý nhà nước; có ý kiến về mặt pháp lý đối với các quyết định, văn bản chỉ đạo, điều hành quan trọng được thực hiện thường xuyên, liên tục thông qua các cuộc họp khi có vụ việc hay thông qua hình thức gửi lấy ý kiến bằng văn bản. Trong năm 2021, Trung tâm Trợ giúp pháp lý thuộc Sở Tư pháp đã tham gia tố tụng 374 vụ (trong đó có 161 vụ của kỳ trước chuyển qua), tăng 120 vụ (67,4%) so với cùng kỳ năm 2020.

Khó khăn, vướng mắc:

Hiện tại, Thông tư của các Bộ chuyên ngành không quy định về việc thành lập Phòng pháp chế tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh nên các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh không thành lập Phòng pháp chế; đồng thời, Nghị định số 107/2020/NĐ-CP ngày 14 tháng 9 năm 2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2014/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã giao UBND cấp tỉnh quyết định cơ cấu tổ chức của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh. Thực tế hiện nay, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước về tinh giản biên chế, tinh gọn bộ máy Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả nên việc bố trí biên chế làm công tác pháp chế ở Sở, ngành còn gặp nhiều khó khăn; đội ngũ người làm công tác pháp chế có nhiều biến động và phải kiêm nhiệm nhiều việc phần nào ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công tác pháp chế.

Về cơ chế chính sách: Theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Nghị định số 55/2011/NĐ-CP quy định: "Công chức, cán bộ và viên chức pháp chế quy định tại khoản 1, khoản 2 và khoản 3 Điều 11 Nghị định này được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề". Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn quy định chế độ chính sách đãi ngộ hợp lý, thu hút cán bộ làm công tác pháp chế.