TÌNH HÌNH TỔ CHỨC
Về tổ chức
- Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 02 tổ chức giám định tư pháp là Trung tâm Pháp y tỉnh thuộc Sở Y tế, Phòng Kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh và 01 tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc là Trung tâm quan trắc kỹ thuật môi trường – Sở Tài nguyên và Môi trường.
- So với năm 2022, trên địa bàn tỉnh đã có tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc, trên địa bàn tỉnh hiện chưa có Văn phòng giám định tư pháp.
Về số lượng người giám định tư pháp
- Trên địa bàn tỉnh có 141 người giám định tư pháp (trong đó có 115 giám định viên tư pháp, 26 người giám định tư pháp theo vụ việc). So với năm 2022, tăng 16 giám định viên tư pháp, tăng 03 người giám định tư pháp theo vụ việc.
- Đội ngũ người giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh hiện đang công tác tại các sở, ngành, trong đó có 23 người hoạt động chuyên trách, 92 người hoạt động kiêm nhiệm.
Về cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho công tác giám định.
a) Tại các tổ chức giám định tư pháp
- Trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho công tác giám định được các ngành quan tâm, cơ bản đáp ứng kịp thời các trưng cầu giám định của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và yêu cầu của cá nhân, tổ chức.
- Phòng Kỹ thuật hình sự - Công an tỉnh: Được trang bị đầy đủ các trang, thiết bị thực hiện giám định pháp y, tài liệu, đường vân, cơ học, định hóa (nồng độ cồn, ma túy…), giám định sinh học, số khung, số máy, cháy nổ… ngoài ra còn được trang bị thêm các thiết bị phục vụ công tác giám định ADN.
- Trung tâm Pháp y: Về cơ sở vật chất trang thiết bị mặc dù vẫn chưa đầy đủ theo quy định, nhưng cơ bản vẫn đáp ứng tốt công tác giám định. Trung tâm vẫn đang trình Sở Y tế xem xét mua sắm các trang thiết bị cần thiết phục vụ nhu cầu hoạt động đơn vị.
b) Tại các sở, ngành khác
Các sở, ngành đã được trang bị các trang thiết bị phục vụ công tác giám định tư pháp. Hiện có các giám định viên thuộc lĩnh vực văn hóa đã được trang bị các thiết bị phục vụ cho công tác giám định như ti vi màu 21 inch, màn hình LCD, đầu đĩa kỹ thuật số 3 ngăn đĩa, máy cát-sét. Các giám định viên lĩnh vực khoa học và công nghệ được trang bị những thiết bị phục vụ công tác quản lý về an toàn bức xạ như: Máy đo bức xạ, các thiết bị ứng phó sự cố bức xạ, tuy nhiên vẫn chưa đầy đủ.
KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP
Từ ngày 01/01/2023 đến 31/12/2023, đã thực hiện tổng số 6.764 vụ việc (gồm 5.789 vụ việc trưng cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, 975 vụ việc theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức khác), tăng 1.388 vụ việc so với năm 2022, trong đó:
- Trung tâm Pháp y: 732 vụ việc
- Phòng Kỹ thuật hình sự - Công an tỉnh: 5.048 vụ việc
- Sở Công thương: 02 vụ việc;
- Sở Tài chính 01 vụ việc;
- Sở Thông tin và truyền thông: 02 vụ việc,
- Cục Hải quan tỉnh: 02 vụ việc,
- Cục Thuế tỉnh: 02 vụ việc.
CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP
Sở Tư pháp với vai trò là cơ quan tham mưu giúp Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý nhà nước về giám định tư pháp, đã thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
- Tiếp tục công khai và giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực giám định tư pháp thuộc phạm vi, thẩm quyền giải quyết của Sở Tư pháp. Thẩm định hồ sơ bổ nhiệm giám định viên tư pháp của các sở, ngành một cách nhanh chóng, kịp thời, hỗ trợ cung cấp các căn cứ pháp lý tạo thuận lợi nhất để công tác bổ nhiệm giám định viên tư pháp được nhanh chóng, đúng quy định.
- Trong năm 2023, Sở Tư pháp thẩm định 22 hồ sơ bổ nhiệm giám định viên tư pháp, 01 hồ sơ công bố tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc của Sở Tài Nguyên và Môi trường, 02 hồ sơ bổ nhiệm giám định viên tư pháp của Sở Y tế; 05 hồ sơ công bố người giám định tư pháp theo vụ việc của Sở Tài chính; Trình Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định cấp Thẻ giám định viên tư pháp cho giám định viên thuộc các sở, ngành.
- Ngay từ đầu năm, Sở Tư pháp đã ban hành Công văn số 467/STP-BTTP ngày 20/03/2023 về việc hướng dẫn bổ nhiệm nhằm tổng hợp, hệ thống các quy định pháp luật hướng dẫn các sở, ngành, tổ chức giám định tư pháp công lập về bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp, công bố tổ chức, người giám định tư pháp theo vụ việc.
- Về công tác tham mưu cho UBND tỉnh: Sở Tư pháp đã tiến hành rà soát, đánh giá và tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2874/QĐ-UBND ngày 06/11/2023 về việc thông qua phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Tư pháp tỉnh Bình Dương; tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản cụ thể như sau: Quyết định số 2473/QĐ-UBND ngày 26/9/2023 về việc kiện toàn Ban Chỉ đạo Đề án "Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp" trên địa bàn tỉnh Bình Dương, Kế hoạch số 4967/KH-UBND ngày 28/9/2023 và Báo cáo số 327/BC-UBND ngày 17/10/2023 Tổng kết tình hình triển khai, thực hiện Luật Giám định tư pháp và Đề án tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Đồng thời, trong năm 2023, Sở Tư pháp cũng tham mưu UBND tỉnh khen thưởng các cá nhân, tổ chức có thành tích xuất sắc trong hoạt động giám định tư pháp giai đoạn 2018 -2023 cho 03 tập thể và 07 cá nhân.
- Về công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giám định tư pháp: Sở Tư pháp thường xuyên đăng tải các văn bản quy phạm pháp luật, các tin bài liên quan đến Luật Giám định tư pháp và các văn bản có liên quan trên Trang thông tin điện tử của Sở. Sở Tư pháp đã lồng ghép việc triển khai Luật Giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn thi hành vào chương trình, kế hoạch hoạt động chung hàng năm của Sở Tư pháp. Trong năm 2023, Sở Tư pháp xây dựng 9.000 tờ gấp pháp luật về giám định tư pháp, tuyên truyền rộng rãi đến người dân sinh sống và làm việc trên địa bàn tỉnh.
- Về công tác bồi dưỡng kiến thức pháp lý cho đội ngũ giám định tư pháp: Sở Tư pháp đã ban hành Công văn số 2117/STP-BTTP ngày 26/10/2023 về việc bồi dưỡng kiến thức pháp lý về giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh Bình Dương năm 2023.
- Việc công bố danh sách cá nhân, tổ chức giám định tư pháp: Sở Tư pháp đã hoàn thiện dự thảo Quyết định về việc công bố danh sách cá nhân, tổ chức giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh Bình Dương năm 2023 để tham mưu UBND tỉnh ban hành.
- Về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị được Sở Tư pháp quan tâm, chú trọng. Trong năm 2023, không có phản ánh kiến nghị về giám định tư pháp.
ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÌNH HÌNH TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP
1. Thuận lợi
- Các tổ chức giám định tư pháp tiếp nhận trưng cầu và thực hiện giám định đã đáp ứng kịp thời yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng, phục vụ tích cực cho công tác điều tra, xét xử. Các giám định viên đều đã được đào tạo, tập huấn đầy đủ về mặt chuyên môn nghiệp vụ, từ đó phục vụ tốt công tác giám định thuộc lĩnh chuyên môn theo quy định pháp luật.
- Về cơ sở vật chất được trang bị, máy móc, phương tiện phục vụ công tác giám định ngày càng hiện đại.
2. Khó khăn
Bên cạnh những kết quả đạt được tình hình hoạt động giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh gặp phải những khó khăn, vướng mắc như sau:
- Giám định viên tại các sở, ngành đều là kiêm nhiệm, phải tập trung cho công tác chuyên môn nên không có nhiều thời gian nghiên cứu chuyên sâu kỹ năng và kiến thức pháp luật về giám định tư pháp. Trang thiết bị phục vụ cho công tác giám định tại các sở, ngành chưa được trang bị đầy đủ.
- Trong lĩnh vực kỹ thuật hình sự, số lượng vụ việc nhiều nhưng số lượng đội ngũ giám định viên tư pháp còn ít nên áp lực công việc đối với giám định viên tư pháp ngày càng tăng. Vì vậy, các giám định viên ít có thời gian nghiên cứu sâu, đưa ra nhận định diễn biến tội phạm, cũng như thủ đoạn của các đối tượng phạm pháp để tham mưu biện pháp phòng ngừa.
ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
- Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành chuyên môn tiếp tục tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho người giám định tư pháp và tổ chức giám định tư pháp.
- Kiến nghị, đề xuất giải pháp tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương xã hội hóa hoạt động giám định tư pháp phù hợp với tình hình thực tế. Xây dựng cơ chế ưu đãi đối với các tổ chức giám định tư pháp ngoài công lập (ngoài việc miễn thuế của Trung ương thì có thể ưu đãi thêm các vấn đề khác như miễn thuế đất đai, tạo điều kiện vay tiền mua trang thiết bị, ...), mở rộng lĩnh vực thường phát sinh nhu cầu giám định tư pháp như giám định tài liệu, giám định chữ ký.