Văn phòng Chính phủ tiếp tục xin ý kiến đối với dự thảo Nghị định về cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính
Thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao. Sau nhiều đợt lấy ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương qua nhiều hình như Hội nghị, Hội thảo tại các tỉnh, thành phố trực thuộc TW. Đến nay, Văn phòng Chính phủ đã tổng hợp, hoàn thiện nội dung dự thảo Nghị định về cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) gửi các đơn vị, địa phương lấy ý kiến lần 3 (Công văn số 9831/VPCP-KSTT, ngày 15/9/2017). Nội dung xin ý kiến tập trung vào các dự thảo: Tờ trình Chính phủ, Nghị định, Báo cáo đánh giá tác động chính sách của Nghị định, Báo cáo tổng kết việc thực hiện Quyết định 09/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Cải cách hành chính (CCHC) và thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông thời gian qua được Chính phủ xác định là nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình CCHC nhà nước giai đoạn 2011-2020. Việc gắn kết giữa phát triển kinh tế - xã hội với CCHC, thực hiện cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông" là giải pháp hiệu quả trong đổi mới phương thức làm việc và thể hiện sự năng động của cơ quan hành chính nhà nước, góp phần tạo chuyển biến trong mối quan hệ giữa nhà nước với tổ chức, công dân. Ở nước ta, sau gần 14 năm tổ chức thực hiện giải quyết TTHC theo cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông", có thể thấy, đây là một chủ trương nhất quán của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, được thể hiện thông qua các quy định cụ thể và ngày càng hoàn thiện. Tuy nhiên, văn bản quy phạm pháp luật về việc thực hiện cơ chế một cửa mới ở cấp độ Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, chưa thực sự nhấn mạnh được tầm quan trọng của chủ trương này trong nhiệm vụ cải cách TTHC. Đồng thời, các Quyết định nêu trên của Thủ tướng Chính phủ có phạm vi áp dụng chỉ tại các cơ quan hành chính ở địa phương, chưa thống nhất cho mọi cấp hành chính, những vấn đề này dẫn đến cơ chế một cửa được xác lập nhưng chưa đủ toàn diện để có thể đặt lợi ích của người dân và doanh nghiệp vào trung tâm của CCHC.
Qua tổng hợp, theo dõi tình hình thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong thời gian qua của Văn phòng Chính phủ, có thể thấy mô hình tổ chức, biên chế, chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động hiện nay chưa có sự thống nhất ở các địa phương, gây khó khăn trong công tác quản lý, theo dõi và đánh giá việc thực hiện. Đáng chú ý, tại một số tỉnh, thành phố thời gian qua tổ chức "Trung tâm hành chính công" thực hiện mô hình một cửa tập trung là mô hình chưa có căn cứ pháp lý cụ thể nên việc triển khai không thống nhất.
Chất lượng giải quyết TTHC thời gian qua còn nhiều hạn chế, còn tình trạng quy định thêm thành phần hồ sơ quy định TTHC trái thẩm quyền; bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hướng dẫn không đầy đủ dẫn đến người dân, tổ chức phải đi lại nhiều lần để hoàn thiện hồ sơ; còn tình trạng trễ hẹn trong giải quyết TTHC, đặc biệt là các TTHC trong lĩnh vực đất đai. Tại nhiều địa phương, Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, đơn vị hành chính cấp huyện chỉ thực hiện việc tiếp nhận TTHC mà không bảo đảm chất lượng hướng dẫn cũng như không theo sát được quy trình giải quyết TTHC của các cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Bên canh đó, sự phối hợp giữa các Bộ, ngành và địa phương trong giải quyết TTHC còn hạn chế, trong số các TTHC được tiếp nhận giải quyết tại địa phương, có khoảng 50 TTHC có sự tham gia của các Bộ, ngành vào quy trình giải quyết. Tuy nhiên, do không có hệ thống kiểm soát, giám sát việc giải quyết nên trên thực tế có tình trạng địa phương thực hiện đúng nhưng khi lên trung ương thì bị quá hạn, thậm chí không có phản hồi. Đồng thời, hiện nay đang có khoảng trống trong theo dõi, giám sát việc giải quyết TTHC tại các Bộ, ngành. Việc theo dõi, giám sát vẫn chủ yếu trên cơ sở báo cáo, rất ít Bộ, ngành có hệ thống điện tử kiểm soát chất lượng để theo dõi tình hình giải quyết. Đối với các Bộ, ngành có hệ thống theo dõi thì việc nhập thông tin trong từng quy trình vào hệ thống lại phụ thuộc nhiều vào ý thức của công chức thực hiện nên hiệu quả không cao.
Người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính tại Trung tâm hành chính công tỉnh
Kết quả ứng dụng công nghệ thông tin chưa đạt được như kỳ vọng, chưa thực sự mang lại thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong thực hiện TTHC nên chưa được người dân, doanh nghiệp hưởng ứng nhiệt tình. Việc đầu tư công nghệ thông tin giữa các tỉnh, thành phố không đồng đều do phụ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng ứng dụng và quyết tâm chính trị của Lãnh đạo từng địa phương. Đánh giá chung, đa số các đơn vị hành chính cấp huyện, xã chưa được trang bị đầy đủ hoặc các trang thiết bị đã cũ, lạc hậu không bảo đảm chất lượng công việc. Tại những nơi đã được trang bị, đa số các phần mềm không thống nhất nên không kết nối, chia sẻ được thông tin với nhau, tình trạng này không chỉ xảy ra trong phạm vi toàn quốc mà cả phạm vi cấp tỉnh, cấp huyện. Do sự cắt khúc về thông tin, các quy trình giải quyết không được ghi nhận đầy đủ nên việc kiểm soát giải quyết TTHC không hiệu quả, các thông tin giải quyết không minh bạch, người dân không thể theo dõi được tình trạng hồ sơ của mình. Tỷ lệ giải quyết TTHC thông qua dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 còn rất thấp do người dân chưa có thói quen thực hiện các thủ tục trực tuyến và các quy định về việc giải quyết thủ tục trực tuyến chưa thống nhất, còn rời rạc ở từng văn bản cụ thể.
Để đảm bảo gắn kết chặt chẽ, đồng bộ giữa cải cách hành chính với xây dựng Chính phủ điện tử và kiểm soát TTHC, đáp ứng yêu cầu xây dựng Chính phủ liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân và định hướng chuyển trọng tâm từ xây dựng sang hoàn thiện và tổ chức thực hiện thể chế, Chính phủ đã điều chuyển nhiệm vụ quản lý nhà nước về kiểm soát TTHC và chủ trì triển khai thực hiện nhiệm vụ cải cách TTHC, cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết TTHC từ Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ sang Văn phòng Chính phủ. Đồng thời, tại mục VII.1.b Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01 tháng 01 năm 2017 của Chính phủ đã giao Văn phòng Chính phủ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan "nghiên cứu, xây dựng trình Chính phủ Nghị định về cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết TTHC và tổ chức triển khai thực hiện sau khi Nghị định được Chính phủ ban hành". Việc xây dựng Nghị định là phù hợp với căn cứ về nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ quy định tại Khoản 6 Điều 23 Luật tổ chức chính phủ chỉ đạo thực hiện cải cách hành chính nhà nước, cải cách chế độ công vụ, công chức; bảo đảm thực hiện một nền hành chính thống nhất, thông suốt, liên tục, dân chủ, trong sạch, chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ Nhân dân và quy định tại Khoản 2 Điều 19 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật: Chính phủ quy định các biện pháp để thực hiện chính sách kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, tài chính, tiền tệ, ngân sách, thuế, dân tộc, tôn giáo, văn hóa, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ, môi trường, đối ngoại, chế độ công vụ, cán bộ, công chức, viên chức, quyền, nghĩa vụ của công dân và các vấn đề khác thuộc thẩm quyền quản lý, những vấn đề liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của từ hai bộ, cơ quan ngang bộ trở lên.
Việc góp ý dự thảo vừa qua cho thấy, còn có nhiều nội dung mà hiện tại các Bộ, ngành, địa phương còn có nhiều quan điểm, chưa thống nhất. Do vậy, dự thảo lần này đã đưa ra các phương án để các cơ quan, đơn vị cho ý kiến trong đó tập trung vào các vấn đề như:
+ Tổ chức Bộ phận Một cửa ở các cấp:
- Đối với cấp tỉnh. Phương án 01: tổ chức Trung tâm hành chính công cấp tỉnh là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Văn phòng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, có con dấu và tài khoản riêng; Phương án 02: tổ chức Trung tâm hành chính công cấp tỉnh là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, có con dấu và tài khoản riêng.
- Đối với cấp huyện. Phương án 01: tổ chức Bộ phận Một cửa thuộc Văn phòng Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện; Phương án 02: tổ chức Bộ phận Một cửa thuộc Văn phòng Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện. Đối với các đô thị từ loại III trở lên, căn cứ vào tình hình kinh tế xã hội địa phương có thể tổ chức Trung tâm hành chính công cấp huyện là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện.
Mô hình Trung tâm hành chính công tỉnh Bình Dương. Ảnh: ST
+ Về Nhân sự của Bộ phận Một cửa ở các cấp:
- Đối với cấp tỉnh. Phương án 01: Lãnh đạo Trung tâm hành chính công cấp tỉnh gồm 01 (một) Giám đốc là 01 Lãnh đạo Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, 02 (hai) Phó Giám đốc do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định, trong đó 01 Phó Giám đốc chuyên trách và 01 Phó Giám đốc là Trưởng phòng Kiểm soát thủ tục hành chính trực thuộc Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh kiêm nhiệm. Phương án 02: Lãnh đạo Trung tâm hành chính công cấp tỉnh gồm 01 (một) Giám đốc là chuyên trách do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định bổ nhiệm, không quá 02 (hai) Phó Giám đốc kiêm nhiệm trong đó 01 Phó Giám đốc là Trưởng phòng Kiểm soát thủ tục hành chính trực thuộc Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh.
- Đối với cấp huyện. Phương án 01: Bộ phận Một cửa cấp huyện do Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện đứng đầu. Phương án 02: Bộ phận Một cửa cấp huyện do Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện đứng đầu. Trường hợp tổ chức Trung tâm hành chính công cấp huyện, có Giám đốc chuyên trách do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định bổ nhiệm và không quá 01 (một) Phó Giám đốc.
Nội dung cho ý kiến các địa phương gửi về Văn phòng Chính phủ trước ngày 28 tháng 9 năm 2017 để tổng hợp, nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị định./.