Ngày 25/11/2014, Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 8 đã thông qua Luật Kinh doanh bất động sản. Luật gồm 6 chương, 82 điều và có nhiều đổi mới so với Luật Kinh doanh bất động sản năm 2006.
Thứ nhất, về điều kiện của tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản, theo Điều 10 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản phải thành lập doanh nghiệp hoặc hợp tác xã và có vốn pháp định không được thấp hơn 20 tỷ đồng. So với quy định hiện hành thì vốn pháp định của doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đã tăng lên gấp hơn 3 lần nhằm đảm bảo chủ đầu tư phải thực sự có đủ năng lực tài chính mới được tham gia thị trường. Các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đang hoạt động mà chưa đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của Luật này thì phải bổ sung đủ các điều kiện trong thời hạn 01 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua bất động sản quy mô nhỏ, không thường xuyên thì không phải thành lập doanh nghiệp nhưng phải kê khai nộp thuế theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, về phạm vi kinh doanh bất động sản, trong khi Luật Kinh doanh bất động sản hiện hành quy định rất khái quát thì Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014 quy định chi tiết phạm vi, hình thức kinh doanh bất động sản đối với từng chủ thể kinh doanh bất động sản, theo đó Luật mới đã mở rộng phạm vi hoạt động kinh doanh bất động sản cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài để thu hút nguồn lực đầu tư nước ngoài.
Thứ ba, dự án đầu tư kinh doanh bất động sản phải phù hợp với quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng nông thôn và theo kế hoạch thực hiện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt để khắc phục tình trạng đầu tư bất động sản tự phát, theo phong trào trong thời gian vừa qua.
Thứ tư, về kinh doanh bất động sản hình thành trong tương lai, để khắc phục những bất cập của Luật cũ và giảm thiểu rủi ro cũng như tranh chấp xảy ra, Luật kinh doanh bất động sản năm 2014 dành hẳn một chương riêng quy định về kinh doanh bất động sản hình thành trong tương lai với các quy định cụ thể như điều kiện của bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào kinh doanh (Điều 55), bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai (Điều 56), Thanh toán trong mua bán, thuê mua bất động sản hình thành trong tương lai (Điều 57),… Những quy định này đã góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người mua khi tạo cho họ niềm tin, sự an tâm vào dự án đầu tư.
Thứ năm, bỏ quy định bắt buộc tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản khi bán, cho thuê, cho thuê mua bất động sản phải thông qua sàn giao dịch bất động sản. Nhiều ý kiến cho rằng, trong thời điểm kinh tế khó khăn như hiện nay, việc giao dịch qua sàn sẽ phát sinh thêm thủ tục, chi phí không nhỏ và còn gây lãng phí thời gian cho các bên. Do đó, việc bỏ quy định bắt buộc giao dịch qua sàn được coi là hợp lý.
Thứ sáu, về kinh doanh dịch vụ bất động sản, so với Luật cũ, Luật mới đã bỏ bớt một số quy định về các dịch vụ như định giá, đấu giá, quảng cáo bất động sản. Theo Điều 60 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền kinh doanh các dịch vụ môi giới bất động sản, sàn giao dịch bất động sản, tư vấn bất động sản và quản lý bất động sản. Hợp đồng kinh doanh dịch vụ bất động phải được lập thành văn bản. Việc công chứng, chứng thực hợp đồng do các bên thỏa thuận. Kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản, sàn giao dịch bất động sản, tư vấn bất động sản và dịch vụ quản lý bất động sản phải thành lập doanh nghiệp. Kết hợp với quy định chặt chẽ trong cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản, dịch vụ môi giới bất động sản và dịch vụ sàn giao dịch bất động sản hứa hẹn sẽ phát triển ngày càng chuyên nghiệp hơn.
Thứ bảy, Luật mới bổ sung quy định về xử lý thu hồi dự án bất động sản. Cơ quan có thẩm quyền quyết định việc đầu tư dự án quyết định thu hồi dự án để giao cho chủ đầu tư khác tiếp tục thực hiện trong các trường hợp chủ đầu tư dự án vi phạm các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng, quy hoạch, kiến trúc mà không có giải pháp khắc phục theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và những trường hợp dự án thuộc diện bị thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Luật Kinh doanh bất động sản sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2015. Không chỉ các nhà đầu tư mà ngay cả người dân cũng đang rất kỳ vọng những đổi mới nêu trên sẽ mang đến nhiều chuyển biến tích cực cho thị trường bất động sản Việt Nam trong những năm tới./.
Hà Chi - Phòng Bổ trợ tư pháp