I. TÌNH HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG
1. Về tổ chức
Tính đến ngày 31/12/2024, trên địa bàn tỉnh Bình Dương có tổng số 43 tổ chức hành nghề công chứng (sau đây viết tắt là TCHNCC), trong đó: có 02 Phòng công chứng và 41 Văn phòng công chứng (tăng 04 TCHNCC so với năm 2023). Số công chứng viên đang hành nghề tại các TCHNCC: 91 (giảm 03 công chứng viên so với năm 2023).
2. Về kết quả hoạt động
a) Hoạt động công chứng
- Tổng số lượng việc công chứng: 287.819 vụ việc (tăng 7,56% so với năm 2023), trong đó: Phòng công chứng 5.732 vụ việc; Văn phòng công chứng 282.087 vụ việc.
- Tổng số phí công chứng: 158.745.830.138 đồng (tăng 14,4% so với năm 2023), trong đó: Phòng công chứng 5.546.981.000 đồng, Văn phòng công chứng 153.198.849.138 đồng.
- Tổng số thù lao công chứng 24.474.787.849 đồng (tăng 4,22% so với năm 2023), trong đó: Phòng công chứng 213.264.699 đồng, Văn phòng công chứng 24.261.523.150 đồng.
b) Hoạt động chứng thực
- Chứng thực bản sao từ bản chính: 1.246.138 bản (tăng 14,32% so với năm 2023), trong đó: Phòng công chứng 41.640 bản; Văn phòng công chứng 1.204.498 bản.
- Chứng thực chữ ký: 174.583 việc (tăng 54,9% so với năm 2023), trong đó: Phòng công chứng 5.458 việc; Văn phòng công chứng 169.125 việc;
- Tổng số phí chứng thực: 10.628.486.940 đồng(tăng 28,02% so với năm 2023), trong đó: Phòng công chứng 566.090.000 đồng; Văn phòng công chứng 10.062.396.940 đồng.
c) Nộp ngân sách nhà nước/nộp thuế
- Tổng số tiền nộp vào ngân sách Nhà nước đối với Phòng công chứng: 1.519.740.485 đồng.
- Tổng số tiền nộp thuế đối với Văn phòng công chứng: 16.637.730.330 đồng.
II. CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG TẠI ĐỊA PHƯƠNG
1. Việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công chứng
Sở Tư pháp với vai trò là cơ quan Thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 395/KH-UBND ngày 05/02/2024 về Phồ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2024, trong đó có nội dung tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công chứng.
Tiếp tục triển khai thi hành đồng bộ, thống nhất và có hiệu quả Luật Công chứng và các văn bản pháp luật có liên quan, Sở Tư pháp luôn quan tâm, chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về công chứng thông qua nhiều hình thức đa dạng như: Sở Tư pháp thường xuyên đăng tải các văn bản quy phạm pháp luật, các tin bài liên quan đến công chứng lên Trang thông tin điện tử của Sở, lồng ghép nội dung Ngày Pháp luật tại cơ quan. Trong năm 2024, Sở Tư pháp đã biên soạn và cấp phát 9.000 tờ gấp pháp luật về công chứng và cấp phát rộng rãi đến các tầng lớp nhân dân.
2. Việc phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương
Trong năm 2024, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh Bình Dương thành lập 04 Văn phòng công chứng. Sau khi được cấp giấy phép thành lập, các Văn phòng công chứng đã hoàn thiện thủ tục và đăng ký hoạt động, Sở Tư pháp đã cấp giấy đăng ký hoạt động cho các Văn phòng kịp thời, đúng quy định pháp luật. Các Văn phòng công chứng đã dần đi vào hoạt động ổn định.
3. Công tác tham mưu ban hành các văn bản chỉ đạo – điều hành và giải quyết TTHC
- Tiếp tục công khai và giải quyết kịp thời, đúng pháp luật các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực công chứng thuộc phạm vi, thẩm quyền giải quyết của Sở Tư pháp như: Cấp giấy đăng ký hoạt động, thay đổi nội dung đăng ký hoạt động, cấp thẻ công chứng viên... Trong năm 2024, thực hiện các quy định mới tại Thông tư số 03/2024/TT-BTP ngày 15/5/2024 của Bộ Tư pháp sửa đổi, bổ sung 08 Thông tư liên quan đến thủ tục hành chính trong lĩnh vực Bổ trợ tư pháp, Sở Tư pháp đã sửa đổi, bổ sung thủ tục hành chính trong lĩnh vực công chứng trình Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành và công bố theo đúng quy định của pháp luật. Từ ngày 01/01/2024 đến 31/12/2024, Sở Tư pháp đã tiếp nhận và giải quyết 156 thủ tục hành chính về công chứng kịp thời, đúng quy định pháp luật.
- Hằng năm, Sở Tư pháp đều ban hành, tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về công tác công chứng: tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị 06/CT-UBND ngày 21/3/2024 về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động công chứng trên địa bàn tỉnh Bình Dương, ban hành Công văn số 2106/STP-BTTP của Sở Tư pháp ngày 13/9/2024 về việc hoạt động công chứng, chứng thực trên địa bàn tỉnh Bình Dương năm 2024, Công văn 2668/STP-BTTP ngày 28/10/2024 về việc phối hợp với Ngân hàng nhà nước trong công tác quản lý hoạt động công chứng, Công văn số 2746/STP-BTTP thực hiện cung cấp kịp thời thông tin ngăn chặn, giải tỏa ngăn chặn.
- Trong năm 2024, Hội công chứng viên tỉnh đã chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng cho đội ngũ công chứng viên và chuyên viên của các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh Bình Dương theo quy định. Lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng diễn ra trong 02 ngày (13-14/4/2024).
- Thực hiện nội dung Đề án 06/CP và chỉ đạo của UBND tỉnh, trong năm, Sở Tư pháp đã tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ chuyên đề nhận diện giấy tờ giả và giới thiệu Mô hình liên quan hoạt động công chứng, chứng thực cho cán bộ phận một cửa, đội ngũ làm công tác chứng thực cấp huyện, cấp xã và đội ngũ công chứng viên trên địa bàn tỉnh.
4. Chế độ kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo về tổ chức hoạt động của TCHNCC; việc chấp hành, khắc phục những sai sót của các TCHNCC
- Về thanh tra, kiểm tra: Trong năm, Sở Tư pháp đã tiến hành 02 cuộc thanh tra[1] và 02 cuộc kiểm tra[2] theo Kế hoạch đối với 05 tổ chức hành nghề công chứng. Các cuộc thanh tra, kiểm tra đã được ban hành đầy đủ Kết luận thanh tra, kiểm tra gửi các đối tượng thanh tra, kiểm tra và báo cáo cơ quan có thẩm quyền. Qua kết quả thanh tra, kiểm tra, Chánh Thanh tra Sở đã ban hành 05 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực công chứng đối với 03 Văn phòng công chứng và 01 công chứng viên. Trong đó, có 04 Quyết định xử phạt tiền với số tiền phạt là 47.000.000 đồng và 01 quyết định xử phạt với hình thức xử phạt chính là tước quyền sử dụng thẻ công chứng viên 9,5 tháng kèm theo biện pháp khắc phục hậu quả. Đến nay, các cá nhân, tổ chức vi phạm đã nghiêm chỉnh chấp hành quyết định xử phạt.
- Về giải quyết khiếu nại, tố cáo: Trong năm 2024, Sở Tư pháp tiếp nhận 11 đơn (gồm: 02 đơn khiếu nại, 04 đơn tố cáo, 04 đơn kiến nghị, phản ánh và 01 đơn trình bày có nội dung phản ánh). Trong 11 đơn tiếp nhận, có 08 đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của Giám đốc Sở Tư pháp (03 tố cáo, 04 đơn kiến nghị, phản ánh và 01 đơn trình bày có nội dung phản ánh), 03 đơn không thuộc thẩm quyền giải quyết của Giám đốc Sở Tư pháp (02 đơn khiếu nại, 01 đơn tố cáo). Tất cả các đơn đều được thụ lý, giải quyết theo thẩm quyền hoặc chuyển đơn đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định pháp luật.
III. KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC VÀ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
1. Khó khăn, vướng mắc
- Hiện nay, 02 Phòng Công chứng tỉnh - đơn vị sự nghiệp công lập chưa thành lập được Hội đồng quản lý của đơn vị sự nghiệp theo quy định tại Nghị định số 120/2020/NĐ-CP ngày 07/10/2020 quy định về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập do chưa có đủ số lượng nhân sự theo quy định để thành lập hội đồng.
- Căn cứ vào quy định pháp luật, Sở Tư pháp thực hiện chức năng tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định quy định giá tối đa đối với dịch vụ theo yêu cầu liên quan đến việc công chứng áp dụng đối với các tổ chức hành nghề công chứng tại tỉnh Bình Dương. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện còn gặp một số khó khăn, vướng mắc như: việc thẩm định phương án giá tối đa đối với dịch vụ theo yêu cầu liên quan đến việc công chứng gặp khó khăn, chưa có tiêu chí cụ thể về nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá để làm cơ sở thẩm định các phương án giá đã đưa ra là hợp lý.
- Đối với trường hợp Phòng công chứng bị giải thể hoặc Văn phòng công chứng chấm dứt hoạt động thì Sở Tư pháp chỉ định Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng khác tiếp nhận hồ sơ công chứng trước khi có quyết định giải thể Phòng công chứng hoặc ra quyết định thu hồi giấy đăng ký hoạt động của Văn phòng công chứng, trường hợp tổ chức hành nghề công chứng được chỉ định mà không tiếp nhận sẽ bị xử phạt theo quy định Khoản 15 Nghị định 117/2024/NĐ-CP ngày 18/9/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 82/2020/NĐ-CP ngày 15 tháng 7 năm 2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã về hành vi không thực hiện việc tiếp nhận đầy đủ hồ sơ công chứng của Phòng công chứng bị giải thể hoặc văn phòng công chứng chấm dứt hoạt động theo chỉ định của Sở Tư pháp thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Tuy nhiên, pháp luật chưa quy định về kinh phí phục vụ công tác bàn giao hồ sơ công chứng hoặc chưa có cơ chế chỉ định 02 hoặc 03 tổ chức hành nghề công chứng tiếp nhận hồ sơ trong trường hợp Phòng công chứng bị giải thể hoặc Văn phòng công chứng chấm dứt hoạt động.
2. Đề xuất, kiến nghị
- Kiến nghị Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể về nguyên tắc, căn cứ và phương pháp định giá tối đa đối với dịch vụ theo yêu cầu liên quan đến việc công chứng.
- Kiến nghị Bộ Tư pháp tham mưu bổ cơ quan có thẩm quyền bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến kinh phí phục vụ công tác bàn giao hồ sơ công chứng và mở rộng quy định chỉ định 02 hoặc 03 tổ chức hành nghề công chứng tiếp nhận hồ sơ trong trường hợp Phòng công chứng bị giải thể hoặc Văn phòng công chứng chấm dứt hoạt động.
- Kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tài chính tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ quá trình thẩm định giá công chứng theo quy định./.