Tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công năm 2022
Ngày 16/5/2021, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã phê duyệt Quyết định số 1179/QĐ-BTP ban hành Tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công (Quyết định 1179/QĐ-BTP), có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành.
Việc ban hành các tiêu chí nhằm giúp các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý có công cụ, cơ sở để xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công do tổ chức mình thực hiện; giúp Cục Trợ giúp pháp lý, Sở Tư pháp thực hiện quản lý và tổ chức đánh giá hiệu quả vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng trong phạm vi quản lý. Qua đó có giải pháp bảo đảm và nâng cao chất lượng, hiệu quả vụ việc trợ giúp pháp lý, vinh danh, khích lệ người thực hiện trợ giúp pháp lý, tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý có nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công. Đồng thời, với việc đưa ra các tiêu chí để xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công cũng góp phần giúp xã hội, cơ quan, tổ chức và người dân nhìn nhận rõ hơn về tác dụng của hoạt động trợ giúp pháp lý trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý.
Trong thời gian qua, việc xác định vụ việc trợ giúp pháp lý thành công trong tố tụng được thực hiện theo hướng dẫn của Cục Trợ giúp pháp lý tại các Công văn số 06/TGPL-TTTTDL ngày 06/8/2019, Công văn số 427/CTGPL-TC&QLCL ngày 16/10/2020, Công văn số 98/CTGPL-TC&QLCL ngày 16/3/2021. Theo đó, tính từ ngày 01/01/2018 (thời điểm Luật TGPL năm 2017 có hiệu lực) đến ngày 31/12/2021, toàn quốc có 16.297 vụ việc thành công, hiệu quả, trong đó số vụ việc tham gia tố tụng thành công, hiệu quả do Trợ giúp viên pháp lý thực hiện là 13.664 vụ việc (chiếm 83,84%). Qua thực hiện việc báo cáo vụ việc thành công, hiệu quả theo yêu cầu của Cục Trợ giúp pháp lý nêu trên, các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước đều thể hiện sự đồng tình, ủng hộ và phản ánh, đóng góp tích cực vào các tiêu chí này. Chính vì vậy, để triển khai hiệu quả Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và Thông tư số 03/2021/TT-BTP ngày 25/5/2021, Cục Trợ giúp pháp lý đã tiếp tục hoàn thiện các tiêu chí và trình Bộ trưởng Bộ Tư pháp phê duyệt Quyết định số 1179/QĐ-BTP ban hành tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công. Quyết định đưa ra nguyên tắc chung và 30 tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý thành công trong hình sự, dân sự và hành chính, cụ thể:
* Nguyên tắc chung xác định vụ việc trợ giúp pháp lý thành công
Quyết định đưa ra các nguyên tắc chung khi xác định vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công như sau:
i) Vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công phải là vụ việc trợ giúp pháp lý kết thúc.
ii) Thực hiện trợ giúp pháp lý trong vụ việc mà quan điểm của người thực hiện trợ giúp pháp lý khác với quan điểm của một trong các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và được chấp nhận một phần hoặc toàn bộ theo hướng có lợi cho người được trợ giúp pháp lý trên cơ sở quy định pháp luật.
* Các tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công trong lĩnh vực hình sự
Các tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công trong lĩnh vực hình sự gồm 19 tiêu chí, được phân loại theo tư cách của người được trợ giúp pháp lý khi tham gia tố tụng hình sự và các giai đoạn tố tụng như sau:
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố hoặc bào chữa cho người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho bị can, bị cáo (07 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho bị hại (07 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho nguyên đơn dân sự trong vụ án hình sự (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho bị đơn dân sự trong vụ án hình sự (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho người có quyền và nghĩa vụ liên quan (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm (01 tiêu chí).
* Các tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công trong lĩnh vực dân sự
Các tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công trong lĩnh vực dân sự gồm 07 tiêu chí, được phân loại theo tư cách của người được trợ giúp pháp lý trong khi tham gia tố tụng dân sự và các giai đoạn tố tụng như sau:
- Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, giúp người được trợ giúp pháp lý được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp khi hòa giải (01 tiêu chí).
- Vụ việc được Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo đề nghị của người thực hiện trợ giúp pháp lý mà có lợi cho người được trợ giúp pháp lý (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho nguyên đơn (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho bị đơn (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho người yêu cầu việc dân sự (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho người có quyền và nghĩa vụ liên quan (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm (01 tiêu chí).
* Các tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công trong lĩnh vực hành chính
Các tiêu chí xác định vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng thành công trong lĩnh vực hành chính: có 04 tiêu chí, được phân loại theo tư cách của người được trợ giúp pháp lý trong khi tham gia tố tụng hành chính và các giai đoạn tố tụng như sau:
- Trước khi mở phiên tòa, giúp người được trợ giúp pháp lý được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp khi đối thoại thành và Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho người khởi kiện (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý cho người có quyền và nghĩa vụ liên quan (01 tiêu chí).
- Thực hiện trợ giúp pháp lý theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm (01 tiêu chí).
(Xem chi tiết Quyết định số 1179/QĐ-BTP tại file đính kèm)
Nguồn: Cục Trợ giúp pháp lý