Thực hiện quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp hằng tháng có Công văn đôn đốc các bộ nghiên cứu các chủ trương, đường lối của Đảng, chỉ đạo của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban bí thư, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, để xác định các nội dung về thể chế được giao và chủ động lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh đưa vào Chương trình năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020.
Ngày 14/2/2020, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ ký Tờ trình số 49/TTr-CP đề nghị điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020. Tiếp đó ngày 29/3/2020, Chính phủ lại tiếp tục có Tờ trình số 67/TTr-CP đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020.
Trên cơ sở xác định nhiệm vụ thể chế tại các nghị quyết, văn bản của Đảng, căn cứ tình hình thực tế và yêu cầu hội nhập quốc tế, Đề nghị của Chính phủ về Chương trình năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020 được lập trên các nguyên tắc sau:
Thứ nhất, ưu tiên đề xuất vào Chương trình năm 2021 và bổ sung Chương trình năm 2020 các dự án cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhằm: (i) Tiếp tục thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là các dự án, dự thảo để triển khai thực hiện các Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, 9, 10 và 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; (ii) Thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; (iii) Bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh cho các doanh nghiệp.
Thứ hai, việc dự kiến Chương trình năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020cần đảm bảo tính khả thi, tránh dồn quá nhiều dự án, dự thảo vào Chương trình năm 2020; không đưa vào những dự án, dự thảo thiếu tài liệu trong hồ sơ hoặc chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Đồng thời, phải bảo đảm tính linh hoạt, có "độ mở" nhất định và cần tính đến khả năng trong năm 2020 và 2021 các bộ sẽ tiếp tục có các đề xuất bổ sung một số dự án, dự thảo vào Chương trình.
Thứ ba, việc đưa các dự án, dự thảo vào Chương trình năm 2021 cần tính đến đặc thù là năm 2021 sẽ có 03 Kỳ họp của Quốc hội (gồm 01 kỳ họp của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIV và 02 Kỳ họp của Quốc hội Khóa XV). Tại kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ khóa XIV và Kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, Quốc hội sẽ không dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng pháp luật mà chủ yếu tập trung đánh giá, tổng kết hoạt động của Quốc hội Khóa XIV và chuẩn bị tổ chức, nhân sự cho Quốc hội khóa XV.
1. Đề nghị của Chính phủ về Chương trình năm 2021 gồm 08 dự án. Cụ thể như sau:
a) Tại Kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIV
Kỳ họp thứ 11 là kỳ họp cuối của Quốc hội khóa XIV, Quốc hội tập trung chủ yếu cho công tác tổng kết nhiệm kỳ. Do đó, Chính phủ chỉ đề nghị đưa 02 dự án vào Chương trình thông qua tại Kỳ họp này là:(1) Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS), đây là dự án thuộc Chương trình cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10 theo Nghị quyết số 78/2019/QH14 của Quốc hội; (2) Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi), đây là dự án Chính phủ đang đề nghị bổ sung vào Chương trình năm 2020.
b) Tại Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XV
Đây là kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ mới, thường chỉ kéo dài 02 tuần và Quốc hội sẽ tập trung thảo luận về công tác tổ chức, nhân sự, nên Chính phủ không đề xuất đưa các dự án luật, pháp lệnh vào Chương trình kỳ họp này.
c) Tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV
- Chương trình thông qua: 01 dự ánlà Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi), được gối từ Chương trình năm 2020 sang (cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV) theo Nghị quyết số 78/2019/QH14. Đây là dự án Luật sửa đổi toàn diện, trong đó có nhiều chính sách quan trọng, nên sau khi Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10 thì cần phải có thêm thời gian để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện trình Quốc hội thông qua, Chính phủ đề nghị đưa vào Chương trình thông qua tại Kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa XV.
- Chương trình cho ý kiến: bao gồm 05 dự án: (1) Luật Điện ảnh (sửa đổi); (2) Luật Cảnh sát cơ động; (3) Luật Thanh tra (sửa đổi); (4) Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); (5) Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Trong số này, có dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ được Chính phủ đề nghị đưa vào Chương trình việc nhằm giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn thi hành Luật thời gian qua, đồng thời triển khai thực hiện cam kết theo Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và cam kết trong Hiệp định EVFTA. Tuy nhiên, do các vấn đề sở hữu trí tuệ phức tạp và liên quan đến nhiều cơ quan, bộ, ngành nên cần đầu tư thời gian và nguồn lực cho việc xây dựng dự án Luật để bảo đảm chất lượng. Do vậy, Chính phủ đề nghị trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 2. Với một số nội dung liên quan đến thi hành cam kết theo Hiệp định CPTPP có hiệu lực với Việt Nam từ ngày 14/01/2022, Chính phủ đã xây dựng phương án để bảo đảm thực hiện nghiêm nghĩa vụ theo đúng lộ trình (Xin xem hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật này kèm theo).
2. Về đề nghị điều chỉnh Chương trình năm 2020, để bảo đảm tính khả thi, cân đối giữa Chương trình năm 2020 với năm 2021, Chính phủ đề nghị điều chỉnh đối 10 dự án, dự thảo (rút ra khỏi Chương trình năm 2020 đối với 01 dự án; bổ sung vào Chương trình 08 dự án, dự thảo và thay đổi phạm vi sửa đổi với 01 dự án). Cụ thể như sau:
a. Bổ sung vào Chương trình (08 dự án, dự thảo)
1. Luật Cư trú (sửa đổi) (cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9, thông qua tại Kỳ họp thứ 10)([1]).
2. Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) (cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 theo quy trình một kỳ họp).
3. Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) (cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10, thông qua tại Kỳ họp thứ 11).
4. Nghị quyết của Quốc hội về phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045(cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình một kỳ họp; soạn thảo theo trình tự, thủ tục rút gọn)([2]).
5. Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp (cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình một kỳ họp).
6. Nghị quyết của Quốc hội về việc giải quyết một số vấn đề vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai (cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình một kỳ họp; soạn thảo theo trình tự, thủ tục rút gọn).
7. Nghị quyết của Quốc hội về tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc (cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 theo quy trình một kỳ họp).
8. Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025(trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp tháng 4/2020; soạn thảo theo trình tự, thủ tục rút gọn).
b. Rút ra khỏi Chương trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai
c. Thay đổi phạm vi sửa đổi dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ môi trường thành Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi)
Như vậy, sau khi điều chỉnh, số lượng các dự án thuộc Chương trình năm 2020 sẽ là 24 dự án, tăng 07 dự án so với Nghị quyết số 78/2019/QH14.
Đỗ Thị Mai
([1]) Ngày 14/02/2020, Chính phủ đã có Tờ trình số 49/TTr-CP đề nghị bổ sung dự án Luật này vào Chương trình, cùng với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
([2]) Ngày 14/02/2020, Chính phủ đã có Tờ trình số 49/TTr-CP đề nghị bổ sung dự thảo Nghị quyết này vào Chương trình, cùng với dự án Luật Cư trú.
Nguồn: https://xdpl.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/tin-hoat-dong.aspx?ItemID=234