I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1. Đánh giá chung
- Việc xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án 123 tại địa phương: Nhận được sự quan tâm của Tỉnh ủy, Uỷ ban nhân dân tỉnh đã ban hành văn bản triển khai, chỉ đạo về tổ chức và hoạt động luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập quốc tế như: Ban hành Quyết định số 1956/QĐ-UBND ngày 07/7/2011 về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án "Phát triển đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế" từ năm 2010 đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Quyết định số 178/QĐ-UBND ngày 26/01/2015 về việc ban hành Kế hoạch triển khai, thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Luật sư, phê duyệt Đề án phát triển đội ngũ luật sư và Chiến lược phát triển hành nghề luật sư đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Quyết định số 2539/QĐ-UBND ngày 02/10/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương về việc ủy quyền Giám đốc Sở Tư pháp thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn trong việc quản lý nhà nước và hành nghề luật sư; Quyết định số 2600/QĐ-UBND ngày 21/10/2014 về Phương án tăng cường sự tham gia của luật sư trong việc tư vấn pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo, góp ý các chính sách thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân tỉnh; Kế hoạch số 1818/KH-UBND ngày 24/4/2019 triển khai thực hiện Nghị định số 137/2018/NĐ-CP ngày 08 tháng 10 năm 2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 123/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Luật sư trên địa bàn tỉnh Bình Dương; hàng năm cấp phát hơn 20.000 tờ gấp pháp luật tuyên truyền pháp luật về luật sư. Ban hành Kế hoạch số 4775/KH-UBND ngày 14/12/2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai thực hiện Chương trình trọng tâm công tác cải cách tư pháp giai đoạn 2016 – 2021 trên địa bàn tỉnh Bình Dương, xác định tiếp tục phát triển đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách tư pháp.
- Tình hình phổ biến, tuyên truyền Đề án 123; Ngay sau khi có các kế hoạch triển khai Đề án 123 của Bộ Tư pháp, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành kịp thời triển khai các quy định của pháp luật liên quan đến Đề án 123; phổ biến, quán triệt nội dung Đề án 123 bằng nhiều hình thức: xây dựng tờ gấp pháp luật, thực hiện các chương trình pháp luật trên báo, đài, thực hiện chương trình ngày pháp luật, văn bản thông tin, phối hợp triển khai… đến các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan.
- Nhận thức chung của các cấp, các ngành về vị trí, vai trò của luật sư, tổ chức hành nghề luật sư đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế tại tỉnh Bình Dương: Nhờ sự quan tâm của Tỉnh Ủy trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Đề án 123, qua 10 năm thực hiện, nhận thức của các cấp, các ngành về vị trí, vai trò của luật sư, hành nghề luật sư ngày càng được nâng cao. Trong thời gian qua, hoạt động tham gia tố tụng của luật sư đã bảo đảm thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng tại phiên toà, góp phần quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm cải cách tư pháp. Việc tham gia tố tụng của các luật sư không những bảo đảm tốt quyền bào chữa của bị can, bị cáo, các đương sự khác, mà còn giúp các cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện, sửa chữa thiếu sót, làm rõ sự thật khách quan, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, đóng một vai trò quan trọng trong việc góp phần bảo vệ quyền cơ bản của công dân và phát triển xã hội. Đội ngũ luật sư trên địa bàn tỉnh đã từng bước khẳng định rõ vai trò của mình trong xã hội, vị thế của luật sư ngày càng được nâng cao.
2. Đánh giá về thực trạng tổ chức và hoạt động luật sư phục vụ hội nhập quốc tế
2.1. Về đội ngũ luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập quốc tế
- Đánh giá về sự phát triển số lượng, chất lượng đội ngũ luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập quốc tế tại địa phương.
+ Trong 10 năm qua, số lượng luật sư trên địa bàn tỉnh có sự phát triển mạnh, tăng từ 57 luật sư (năm 2011) lên 163 luật sư (năm 2020), đạt tỷ lệ tăng là 168.3 % so với thời điểm năm 2011.
+ Tất cả các luật sư của Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương đều có trình độ cử nhân luật trở lên (đạt tỷ lệ 100%). Đa số đã qua đào tạo nghề luật sư, chỉ một số ít điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán nghỉ việc hoặc nghỉ hưu đảm bảo các điều kiện được miễn đào tạo hành nghề luật sư, được cấp chứng chỉ hành nghề luật sư và gia nhập Đoàn Luật sư. Nhìn chung, đội ngũ luật sư của Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương đã đáp ứng được nhu cầu dịch vụ pháp lý của xã hội trong thời gian qua.
+ Theo chỉ tiêu đặt ra tại Quyết định số 178/QĐ-UBND ngày 26/01/2015, đến năm 2020 phấn đấu phát triển từ 04 đến 08 luật sư có khả năng tham gia tư vấn, giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế. Tuy nhiên, hiện nay, Đoàn luật sư tỉnh Bình Dương có 7 luật sư có khả năng làm việc trực tiếp với người nước ngoài để tư vấn pháp luật Việt Nam cho họ trực tiếp bằng tiếng Anh. Hầu hết các luật sư của Đoàn không thể tham gia đại diện cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong việc đàm phán, ký kết hợp đồng thương mại mang tính chất quốc tế và tham gia giải quyết những tranh chấp thương mại mang tính chất quốc tế bên ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Nguyên nhân: do số lượng luật sư của Đoàn luật sư tỉnh Bình Dương ít, đa phần là luật sư đã cao tuổi và luật sư trẻ mới vào nghề. Hơn nữa, nhu cầu của khách hàng quốc tế về việc đại diện cho họ trong việc đàm phán, ký kết hợp đồng thương mại mang tính chất quốc tế và tham gia giải quyết những tranh chấp thương mại quốc tế bên ngoài lãnh thổ Việt Nam hầu như các luật sư tại tỉnh Bình Dương ít có cơ hội được khách hàng lựa chọn.
- Đánh giá về đóng góp của luật sư, tổ chức hành nghề luật sư đối với công cuộc hội nhập quốc tế tại địa phương (tham mưu, tư vấn cho các cấp lãnh đạo về những vấn đề liên quan đến hội nhập quốc tế; tham gia hỗ trợ giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế; tham gia các chương trình bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho doanh nghiệp tại địa phương về hội nhập quốc tế...):
Đội ngũ luật sư ở Bình Dương hiện nay chưa tham gia vào các vụ việc đầu tư, tranh chấp quốc tế. Tuy nhiên, từ năm 2014, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 2600/QĐ-UBND ngày 21/10/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương về việc Ban hành Phương án tăng cường sự tham gia của luật sư trong việc tư vấn pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo, góp ý các chính sách thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương. Theo nội dung Quyết định này, bước đầu Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương đã cử luật sư tư vấn cho Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương trong việc áp dụng pháp luật phục vụ cho hoạt động quản lý, điều hành và giải quyết các vấn đề phát sinh; tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với 19 vụ việc phức tạp, kéo dài. Ngoài ra, các luật sư của đoàn cũng tham gia các buổi họp với các sở, ngành nhằm tư vấn, đối thoại với công dân theo quy định của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo; tư vấn, góp ý về các chính sách, quy định thuộc thẩm quyền ban hành của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương trong quá trình hoạch định, xây dựng, ban hành, tổ chức thực hiện, đánh giá, rà soát các quy định, chính sách. Đây xem như là bước đầu trong việc tăng cường sự đóng góp của luật sư đối với các công việc của địa phương, trong đó hướng tới những vấn đề liên quan đến hội nhập quốc tế; tham gia hỗ trợ giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế.
Về việc đóng góp cho sự phát triển kinh tế-xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, đóng góp cho ngân sách, giải quyết việc làm và hoạt động khác: trong thời gian 10 năm qua, các luật sư thông qua việc tư vấn pháp luật, đại diện tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng, cung cấp dịch vụ pháp lý khác, trợ giúp pháp lý … đã giúp cho các tổ chức, doanh nghiệp, người dân nâng cao hiểu biết pháp luật rõ rệt, từ đó họ thực hiện các giao dịch, các quyền và nghĩa vụ của mình đúng quy định của pháp luật, góp phần vào việc xây dựng xã hội thượng tôn pháp luật trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Ngoài ra, Đoàn Luật sư đã nghiêm túc, kịp thời phân công luật sư tham gia bào chữa chỉ định cho những bị can, bị cáo theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, góp phần rất lớn trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự tại địa phương. Thông qua các hoạt động của mình, các tổ chức hành nghề luật sư và các luật sư đã đóng góp vào ngân sách nhà nước của địa phương với số tiền 3.918.357.466 đồng, đã giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động trên địa bàn tỉnh Bình Dương.
2.2. Số lượng vụ việc liên quan đến hội nhập quốc tế luật sư đã tham gia
Đánh giá sự gia tăng số lượng vụ việc liên quan đến hội nhập quốc tế có sự tham gia của luật sư từ năm 2010 trở lại đây (có số liệu cụ thể):
- Các vụ việc liên quan đến hội nhập quốc tế có sự tham gia của luật sư tại Bình Dương chủ yếu liên quan đến hoạt động tham gia giải quyết tranh chấp thương mại và hòa giải thương mại: trong 10 năm qua, hoạt động tham gia giải quyết tranh chấp thương mại và hòa giải thương mại của luật sư có sự phát triển rõ rệt. Đa phần các vụ án tranh chấp thương mại đưa ra tòa án, các thương nhân đều mời luật sư đại diện theo ủy quyền cho họ hoặc tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho họ trong quá trình tố tụng. Qua việc tham gia các vụ án, nhiều luật sư đã giúp được các thương nhân hòa giải được các vụ tranh chấp thương mại, góp phần rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp giữa các bên cũng như rút ngắn thời gian thực hiện kết quả hòa giải. Do vậy, quyền và lợi ích hợp pháp của các thương nhân được bảo vệ đúng theo quy định của pháp luật, đem lại niềm tin và sự hài lòng cho các thương nhân.
- Tuy nhiên, yếu tố hội nhập quốc tế chỉ mang tính gián tiếp như đối tượng là các nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư tại Bình Dương, còn các vụ việc liên quan đến pháp luật nước ngoài có sự tham gia của đội ngũ luật sư tỉnh Bình Dương thì chưa phát sinh.
- Do các tổ chức hành nghề luật sư chưa có thống kê riêng về số vụ việc liên quan đến hội nhập kinh tế quốc tế mà các luật sư phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế đã thực hiện nên chưa thể thống kê số liệu cụ thể nêu trên. Tuy nhiên, qua báo cáo của Đoàn Luật sư xác định số lượng các vụ việc liên quan đến hội nhập kinh tế quốc tế mà luật sư của Đoàn tham gia chưa nhiều, tổng cộng từ năm 2010 đến nay khoảng 300 vụ việc và có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây (mỗi năm khoảng 30 đến 35 vụ việc), chủ yếu là thực hiện các thủ tục hành chính về thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài, tham gia tố tụng tại Tòa án trong các vụ án lao động, kinh doanh thương mại, hôn nhân gia đình có yếu tố nước ngoài.
2.3. Về tổ chức hành nghề luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế
- Việc phát triển về số lượng và chất lượng của các tổ chức hành nghề luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế tại địa phương (về số lượng, tổ chức, hoạt động, trụ sở, cơ sở vật chất).
+ Về số lượng tổ chức hành nghề luật sư có quy mô lớn, hoạt động chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế: Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương chỉ có một tổ chức hành nghề luật sư có quy mô lớn là Công ty Luật TNHH B.C.M hoạt động đa lĩnh vực, chuyên về tư vấn đầu tư, nhưng chưa hoạt động chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế.
+ Các tổ chức hành nghề luật sư cũng tham gia một số hoạt động hợp tác quốc tế như: Ngày 10/3/2016 Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương đã tiếp và làm việc với đại diện Công ty luật Twiceans International của Hà Lan. Nhân dịp này, Công ty luật TNHH B.C.M thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác quốc tế với Công ty Luật Twiceans International, đánh dấu sự phát triển về lĩnh vực cung cấp dịch vụ pháp lý quốc tế của các tổ chức hành nghề luật sư trong Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương. Năm 2016, được sự hỗ trợ của Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương đồng chủ trì cùng với Trung tâm giải quyết tranh chấp thương mại Australia (ADRC) tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho các luật sư thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương với chuyên đề "Tiến trình và phương pháp hòa giải thương mại".
- Về mối quan hệ giữa tổ chức hành nghề luật sư với Đoàn luật sư và cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương.
+ Mối quan hệ giữa tổ chức hành nghề luật sư với Đoàn luật sư Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư luôn quan tâm bảo vệ, hỗ trợ quyền hành nghề hợp pháp của luật sư, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của Đoàn Luật sư. Trong thời gian 10 năm vừa qua, Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư luôn kịp thời giúp đỡ, hỗ trợ, bảo vệ quyền hành nghề hợp pháp của các luật sư trong Đoàn. Do vậy, Đoàn đã tạo được niềm tin, đồng thời là chỗ dựa vững chắc cho các luật sư thành viên trong quá trình hành nghề. Ngoài ra, trong các báo cáo 06 tháng, báo cáo năm, Đoàn cũng thường xuyên tập hợp những khó khăn, vướng mắc của các luật sư trong quá trình hành nghề và kịp thời đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các luật sư trong quá trình hành nghề, các ý kiến được các cơ quan có liên quan quan tâm, giải quyết theo quy định.
+ Mối quan hệ Đoàn luật sư và cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương:
Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương và Sở Tư pháp – cơ quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý nhà nước về luật sư có mối liên hệ chặt chẽ. Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp rà soát các nội quy, quy định, quyết định của Đoàn Luật sư bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật; Xây dựng, thực hiện Quy chế Phối hợp năm 2012 (sửa đổi năm 2017) giữa Sở Tư pháp với Đoàn luật sư tỉnh góp phần thuận lợi trong công tác quản lý hoạt động hành nghề luật sư. Riêng đối với tỉnh Bình Dương, quy chế phối hợp toàn diện hơn, không chỉ trong công tác hoạt động hành nghề luật sư mà còn trong các công tác tư pháp khác như phổ biến pháp luật, xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, góp ý thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, thanh tra, kiểm tra...
+ Về sự phối hợp giữa luật sư, Đoàn Luật sư với các Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án trong quá trình tham gia tố tụng: trong 10 năm qua, sự phối hợp giữa luật sư, Đoàn Luật sư với các Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án trong quá trình tham gia tố tụng luôn được quan tâm, chú trọng. Các luật sư được các cơ quan tiến hành tố tụng tạo điều kiện thuận lợi cho tham gia tố tụng trong vụ án hình sự chỉ định, vụ án dân sự, hôn nhân gia đình, vụ án kinh doanh thương mại, vụ án lao động, vụ án hành chính. Riêng trong vụ án hình sự do khách hàng mời luật sư thì các luật sư còn chưa được thuận lợi tham gia bào chữa. Cụ thể, đối với những vụ án mà bị can hoặc gia đình bị can nhờ luật sư tham gia bào chữa ngay từ giai đoạn điều tra thì các cơ quan điều tra thường chậm vào sổ đăng ký bào chữa, chậm gửi văn bản thông báo đăng ký người bào chữa cho luật sư, chậm giải quyết hoặc yêu cầu nhiều người bào chữa phải cung cấp nhiều loại giấy tờ, thực hiện nhiều thủ tục rườm rà mới cho người bào chữa được gặp mặt bị can để làm việc. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quyền hành nghề của luật sư, chưa đảm bảo quyền bào chữa của bị can trong giai đoạn điều tra, đặc biệt là đối với các bị can bị tạm giam. Từ những hạn chế nêu trên, ngày 27/11/2019, Đoàn Luật sư tỉnh Bình Dương và các Cơ quan tiến hàng tố tụng của tỉnh Bình Dương gồm: Công an tỉnh Bình Dương, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Dương, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương đã ký kết Quy chế phối hợp hoạt động số 03/QCPH-CA-VKS-TA & ĐLS trong lĩnh vực tố tụng hình sự. Đây là bản Quy chế nhằm tăng cường sự phối hợp giữa các bên liên quan nhằm bảo đảm quyền hành nghề của luật sư trong lĩnh vực tố tụng hình sự, đặc biệt là đối với những vụ án do khách hàng mời luật sư.
2.4. Đánh giá về sự phù hợp của pháp luật hiện hành liên quan đến luật sư hội nhập quốc tế
Chính sách pháp luật hiện hành đã cơ bản tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập quốc tế, tuy nhiên vẫn chưa có quy định đặc thù riêng cho việc phát triển đội ngũ luật sư hội nhập kinh tế quốc tế, cụ thể như:
- Quy định về điều kiện, tiêu chuẩn của luật sư hội nhập kinh tế quốc tế, quy định về cách thức, quy trình tổ chức lựa chọn, đánh giá của các cơ quan quản lý nhà nước đối với đội ngũ luật sư hội nhập kinh tế quốc tế, chưa quy định về việc công nhận danh hiệu luật sư hội nhập kinh tế quốc tế
- Đánh giá sự phù hợp của các văn bản pháp luật hiện hành liên quan đến luật sư, nhất là các quy định tạo môi trường pháp lý cho việc phát triển đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập quốc tế; đánh giá việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về luật sư, đặc biệt là luật sư phục vụ hội nhập quốc tế.
2.5. Công tác quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập quốc tế tại địa phương
- Các điều kiện đảm bảo thực hiện Đề án (nguồn tài chính, nhân lực, tổ chức bộ máy).
+ Đoàn luật sư tỉnh Bình Dương được thành lập năm 1992 với số lượng luật sư ban đầu là 04 luật sư, trải qua hơn 27 năm phát triển, đến nay đã trở thành tổ chức xã hội nghề nghiệp khá lớn mạnh, có chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của luật sư tỉnh Bình Dương trong hoạt động hành nghề. Tính đến năm 2020, trên địa bàn tỉnh có 163 luật sư, 40 luật sư đang tập sự, có 51 tổ chức hành nghề luật sư (trong đó có: 32 văn phòng luật sư, 19 Công ty luật), 55 chi nhánh, 12 Văn phòng giao dịch, 05 luật sư hành nghề với tư cách cá nhân được thành lập và hoạt động tại địa bàn 09/09 huyện, thị xã và thành phố thuộc tỉnh.
+ UBND tỉnh đã bố trí trụ sở tại địa chỉ số 1000 đường Cách mạng tháng Tám, phường Chánh Nghĩa, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương cho Đoàn luật sư tỉnh hoạt động được thuận lợi, đồng thời, đã quan tâm cung cấp cơ sở vật chất và hỗ trợ kinh phí cho Đoàn.
- Công tác hướng dẫn, chỉ đạo kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự Đoàn luật sư qua các nhiệm kỳ: Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo kiện toàn nhân sự của Đoàn Luật sư tỉnh, nhất là nhân sự chủ chốt. Các Đại hội nhiệm kỳ của Đoàn luật sư tỉnh luôn được sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao từ Ủy ban nhân dân tỉnh và Sở Tư pháp, được tổ chức đúng quy định và thành công tốt đẹp. Ngày 21/6/2019, Đại hội toàn thể Luật sư tỉnh Bình Dương nhiệm kỳ VIII (2019 – 2024) đã tổ chức thành công, Ban Chủ nhiệm và Hội đồng khen thưởng, kỷ luật đã được Đại hội bầu theo đúng hướng dẫn, điều lệ quy định.
- Vai trò cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trong việc hỗ trợ, thúc đẩy việc hình thành và phát triển đội ngũ luật sư, tổ chức hành nghề luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại quốc tế phục vụ yêu cầu hội nhập quốc tế.
+ Trên cơ sở quy định pháp luật, Ủy ban nhân dân tỉnh thường xuyên chỉ đạo Sở Tư pháp tham mưu thực hiện tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về luật sư và hoạt động hành nghề luật sư như: việc tổ chức Đại hội Luật sư các nhiệm kỳ; công khai, giải quyết kịp thời, đúng pháp luật các thủ tục hành chính liên quan lĩnh vực luật sư như: việc cấp, thu hồi Giấy Đăng ký hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư Việt Nam, giấy đăng ký hành nghề luật sư với tư cách cá nhân, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các cá nhân, tổ chức thực hiện các thủ tục hành chính này.
+ Công tác xây dựng và phát triển đội ngũ luật sư luôn được Ủy ban nhân dân tỉnh chú trọng; Tỉnh đã ban hành đầy đủ các Kế hoạch, Đề án, các công văn chỉ đạo làm cơ sở quản lý nhà nước và định hướng phát triển đội ngũ luật sư ở địa phương như: Ban hành Quyết định số 1956/QĐ-UBND ngày 07/7/2011 về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án "Phát triển đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế" từ năm 2010 đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Xây dựng Quyết định số 2485/QĐ-UBND ngày 21/9/2016 ban hành Kế hoạch triển khai Đề án nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức, viên chức về pháp luật quốc tế và giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế giai đoạn 2016 – 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Dương, theo đó đã lựa chọn các luật sư giỏi về chuyên môn, ngoại ngữ tham gia Tổ Công tác liên ngành để tư vấn, phối hợp trong quá trình giải quyết vụ việc tranh chấp đầu tư quốc tế.
+ Ngoài ra, kịp thời ban hành các quyết định công khai các thủ tục hành chính liên quan đến thủ tục cấp giấy đăng ký hoạt động, thay đổi nội dung đăng ký hoạt động cho luật sư liên quan đến tổ chức, chi nhánh, luật sư nước ngoài.
- Đánh giá sự phối kết hợp giữa Sở Tư pháp, Đoàn luật sư và tổ chức hành nghề luật sư trong việc thu hút, thúc đẩy và hỗ trợ việc phát triển đội ngũ luật sư đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế tại địa phương.
+ Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp rà soát các nội quy, quy định, quyết định của Đoàn Luật sư bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật; đã chỉ đạo Sở Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng cho các luật sư tham gia.
3. Đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ cụ thể theo quy định tại điểm 1.9 mục III của Quyết định số 123/QĐ-TTg, tập trung vào 02 nhiệm vụ chủ yếu như sau:
- Xây dựng và thực hiện các phương án thu hút và sử dụng có hiệu quả đội ngũ luật sư đáp ứng tiêu chí hội nhập quốc tế theo giải pháp quy định tại điểm 3.2 mục II Điều 1 của Quyết định số 123/QĐ-TTg.
- Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương đã xây dựng Quyết định số 1956/QĐ-UBND ngày 07/7/2011 về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án "Phát triển đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế" từ năm 2010 đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Quyết định số 178/QĐ-UBND ngày 26/01/2015 về việc ban hành Kế hoạch triển khai, thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Luật sư, phê duyệt Đề án phát triển đội ngũ luật sư và Chiến lược phát triển hành nghề luật sư đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Trong đó có các phương án thu hút như sau:
+ Khảo sát đánh giá thực trạng đội ngũ luật sư, tổ chức hành nghề luật sư, cán bộ pháp chế tại các doanh nghiệp thuộc tập đoàn kinh tế nhà nước trên địa bàn tỉnh.
+ Khuyến khích luật sư, người tập sự hành nghề luật sư thuộc Đoàn Luật sư tỉnh tham gia các lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hành nghề luật sư, đạo đức nghề nghiệp và lý luận chính trị do Bộ Tư pháp, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức nhằm đáp ứng yêu cầu về hội nhập kinh tế quốc tế.
+ Khuyến khích các luật sư, người tập sự hành nghề luật sư, cán bộ pháp chế của doanh nghiệp nhà nước tự nâng cao trình độ ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành luật, tiếng Anh thương mại để đội ngũ luật sư Bình Dương có đủ khả năng tham gia vào các chương trình, dự án liên doanh nước ngoài của tỉnh hoặc tham gia tư vấn, tranh tụng những vụ việc có yếu tố nước ngoài mà không cần có phiên dịch.
+ Xây dựng và thực hiện chính sách thu hút nguồn lực tham gia hoạt động hành nghề luật sư: Tạo điều kiện thuận lợi, có chế độ thu hút công dân Việt Nam có Chứng chỉ hành nghề luật sư của nước ngoài; các luật sư giỏi, có kinh nghiệm nghề nghiệp về công tác tại Bình Dương;
- Ban hành Quyết định 2600/QĐ-UBND ngày 21/10/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh về Phương án tăng cường sự tham gia của luật sư về Phương án tăng cường sự tham gia của luật sư trong việc tư vấn pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo, góp ý các chính sách thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân tỉnh.
- Chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức tại địa phương tăng cường sử dụng dịch vụ luật sư trong các giao dịch, đặc biệt là trong các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước, vốn ODA, dự án của Chính phủ.
+Tạo môi trường thuận lợi để các tổ chức hành nghề luật sư hoạt động và phát triển: Tạo điều kiện để các tổ chức hành nghề luật sư tham gia thực hiện tư vấn các dự án đầu tư, kinh doanh thương mại trong nước và có yếu tố nước ngoài; tham gia tranh tụng, tư vấn, giải quyết tranh chấp trong các lĩnh vực liên quan đến hội nhập kinh tế quốc tế trên địa bàn tỉnh cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và Ủy ban nhân dân tỉnh.
+ Khuyến khích đội ngũ luật sư tham gia xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thương mại và hội nhập kinh tế quốc tế
+ Chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức và các doanh nghiệp trong tỉnh tăng cường sử dụng dịch vụ luật sư trong các giao dịch, đặc biệt là các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước, vốn ODA, dự án của Chính phủ.
+ Thực hiện việc miễn, giảm thuế cho các tổ chức hành nghề luật sư chuyên sâu phục vụ yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế hoạt động trên địa bàn tỉnh theo quy định pháp luật.
II. KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
Việc triển khai, thực hiện Đề án 123 trên thực tế còn nhiều khó khăn, vướng mắc mà nguyên nhân chính nằm ở việc chưa có đầy đủ cơ sở pháp lý để thực hiện, cụ thể:
- Hiện nay, Quyết định số 123/QĐ-TTg chưa có các văn bản hướng dẫn thi hành một cách cụ thể, chưa có quy định về điều kiện, tiêu chuẩn cụ thể để xác định luật sư như thế nào là đáp ứng được yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Do vậy việc xây dựng và phát triển đội ngũ luật sư phục vụ yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế còn nhiều khó khăn và chưa thống nhất trên thực tế.
- Chưa có các hướng dẫn, quy trình rõ ràng, cụ thể và thẩm quyền lựa chọn, công nhận luật sư, tổ chức hành nghề luật sư đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế.
III. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
- Khuyến khích Đoàn Luật sư tỉnh đẩy mạnh việc thành lập các Câu lạc bộ sinh hoạt ngoại ngữ, trao đổi kỹ năng hành nghề luật sư giữa các luật sư thành viên; tăng cường giao lưu, học tập trao đổi kinh nghiệm với các Đoàn Luật sư có đội ngũ luật sư hội nhập kinh tế quốc tế.
- Kiến nghị Bộ Tư pháp xây dựng đầy đủ các cơ sở pháp lý về điều kiện, tiêu chuẩn của luật sư, tổ chức hành nghề hội nhập kinh tế quốc tế, cách thức, thẩm quyền lựa chọn và công bố đội ngũ luật sư, tổ chức hành nghề luật sư hội nhập kinh tế quốc tế.
- Bộ Tư pháp và Liên đoàn luật sư Việt Nam tiếp tục quan tâm nâng cao chất lượng đào tạo luật sư, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ năng hành nghề cho các luật sư, đặc biệt là đào tạo, bồi dưỡng cho các luật sư những kiến thức và kỹ năng hành nghề luật trong môi trường pháp lý quốc tế.
Trên đây là Báo cáo tình hình thực hiện Đề án "Phát triển đội ngũ luật sư phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế từ năm 2010 đến năm 2020" trên địa bàn tỉnh Bình Dương, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương chuyển Bộ Tư pháp xem xét, tổng hợp./.